درباره استفاده درمانی از زهر زنبور عسل بیشتر بدانید

زهر زنبور عسل بعنوان یک درمان از دوران باستان مورد استفاده مردم قرار گرفته و آن ها مورد استفاده درمانی از زهر زنبور عسل بیشتر آگاه بوده‌اند. نیشی دردناک اما شفابخش. زهر زنبور عسل احتمالاً یکی از اولین داروهای طبیعی برای  درمان آرتروز بوده است. همچنین زهر زنبور عسل به عنوان یک داروی هومیوپاتیک نیز کاربرد دارد. زنبوردرمانی در تمدن باستانی چین، هند، مصر، بابل و یونان استفاده می‌شده است. اینکه آیا زنبورداری به منظور استفاده از نیش‌های شفابخش زنبورها ظهور کرده است یا به دلیل شیرینی عسل، همچنان جای سوال دارد.

ویدیو استفاده درمانی از زهر زنبورعسل

[jwp-video n=”1″]

تاریخچه استفاده درمانی از زهر زنبور عسل

– از میان کتاب‌های قدیمی که استفاده درمانی از زهر زنبور عسل را توصیه کرده اند، یک کتاب پزشکی چین باستان وجود دارد که در حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد توسط هوانگدی نیجینگ نوشته شده است.

– ارسطو حدود ۳۰۰ سال پیش از میلاد، در کتاب «تاریخچه حیوانات» آلت نیش زنبور و خواص قدرتمند زهر زنبور را در کتاب خود شرح داده است.

– بقراط، پزشک یونان باستان، از زهر زنبور برای اهداف درمانی استفاده کرده است. او این زهر را آرکانوم (راز کیمیاگری) نامید، یک داروی اسرارآمیز که خواص درمانی آن را بطور کامل درک نکرده است.

– در سال ۱۴ قبل از میلاد، پلینی بزرگ استفاده از زهر زنبور در تاریخ طبیعی خود را شرح داده است.

– گالن (۱۳۰ تا ۲۰۰ میلادی) استفاده از عسل و زهر زنبور را به عنوان دارویی برای طاسی تجویز کرده است.

– ثبت شده است که شارلمانی (۷۴۲-۸۱۴ میلادی) نیش زنبور را به منظور درمان نقرس دریافت کرده، در حالی که مونفات (۱۵۶۶-۱۶۳۴ میلادی) نیش زنبور را جهت بهبود جریان ادرار و برای مقابله با سنگ کلیه تجویز می‌کرده است.

– در سال ۱۶۰۹، سی. باتلر در کتاب «سلطنت زنانه» خود، به اندام نیش زنبور اشاره کرده است.

– در سال ۱۶۷۲، یان سوامردام شرحی کامل از آلت نیش زنبورها ارائه داده است.

– در ۱۸۳۴، ال. دوفور غده زهر را توصیف کرد و بعدها متوجه شد که این غده حاوی یک محلول قلیایی است که پس از آن به نام غده قلیایی یا غده دوفور شناخته می‌شود. در سال ۱۷۳۷ ساموئل دِیو در کتاب «داروشناسی» خود، استفاده از زنبور را برای درمان طاسی و همچنین به عنوان یک داروی مُدر توصیه کرده است.

– در ۱۸۵۸، دمارتی، پزشک فرانسوی، از نیش زنبور برای درمان چندین بیماری استفاده کرد. در ۱۸۵۸، سی.دبلیو. وولف، یک پزشک برجسته هومیوپاتی اهل برلین، کتاب خود «زنبور عسل اروپایی یا زهر زنبور عسل» را منتشر نموده و این ماده را به عنوان یک عامل درمانی در نظر گرفته است.

– در سال ۱۸۶۸، دانشمندان روسی لوکومسکی و لوبارسکی، کتابی را با عنوان «زهر زنبور، نوعی دارو» منتشر کردند و استفاده درمانی از زهر زنبور عسل را در آن شرح داد.

– استفاده مدرن از زهر زنبور در زنبوردرمانی، از طریق تحقیقات پزشک اتریشی، فیلیپ ترک، آغاز شد که نتایج تحقیق خود را در سال ۱۸۸۸ در کتاب «گزارشی درباره ارتباط ویژه بین نیش زنبور و آرتروز و روماتیسم» منتشر کرد.

– پس از جنگ جهانی اول، بودوگ بک، زنبوردرمانی بوسیله زهر زنبور را وارد آمریکا کرد و در سال ۱۹۳۵، کتابی درباره درمان بوسیله زهر زنبور، بخصوص درمان آرتروز روماتیسمی، منتشر کرد.

– در اروپا، اولین داروی تجاری زهر زنبور در سال ۱۹۲۸ به بازار عرضه شد.

– چارلز مراز، یکی از دانشجویان بک، درمان بوسیله زهر زنبور را در ایالات متحده رواج داد.

اثرهای فیزیولوژیک زهر زنبورعسل مبتنی بر مدارک علمی

هفتاد سال گذشته، متجاوز از هزار و هفتصد نشریه علمی در مورد ترکیب و اثرهای مختلف زهر زنبور در جانداران و انسان منتشر گردیده اند. قسمت عمده آنها از اروپای شرقی و آسیا می باشد. اکثر آنها روی نمایش مستقیم محل، اثرهای فیزیولوژیکی ترکیب های خاص مانند تخریب غشاء، سمیت یا تحریک و جلوگیری از عکس العمل های آنزیمی تمرکز دارند. این موضوع به میزان زیادی درک ما را از فرآیندهای پس از نیش زدن و ترکیبهای زهر و واکنش های مربوط به آلرژی را افزایش داده است.

مصرف زهر زنبور در دزهای کم می تواند در مدارای تعداد زیادی از دردها موثر باشد. این ارزش درمانی زهر، نزد بسیاری از تمدن های قدیم شناخته شده بود. امروزه فقط مصارف زهر زنبور در داروهای انسانی و دامپزشکی رایج است.

اثرات بیولوژیکی و درمانی اصلی زهر زنبور و اجزای تشکیل دهنده آن

ترکیب زهر زنبور به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است؛ این ماده مخلوطی پیچیده از پروتئین‌ها، پپتیدها و عناصری با وزن مولکولی پایین است. اجزای اصلی این ماده، پروتئین‌ها و پپتیدها هستند. با توجه به اجزای فرّار موجود در زهر زنبور، حالت خشک و تازه آن تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند، در غیر این صورت، خاصیت بیولوژیکی کلی آن‌ها مشابه یکدیگر است.

مهم‌ترین عامل‌های موجود در زهر زنبور که باعث استفاده درمانی از زهر زنبور عسل میشود، پروتئین‌ها و پپتیدها هستند. آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که واکنش‌های خاصی را کاتالیز می‌کنند. ۵ نوع آنزیم در زهر زنبور وجود دارند: فسفولیپاز A2، فسفولیپاز B، هیالورونیداز، فسفاتاز و آلفا-گلوسیسیداز. پلی‌پتیدها از ۲ یا چند آمینو اسید ساخته می‌شوند. پلی‌پپتیدهای اصلی زهر زنبور عبارتند از: ملیتین، آپامین، MCD پپتید، سکاپید، پامین، مینیمین، آدولاپین، پروکامین A و B، مهارکننده پروتئاز، ترتیاپید، کاردیوپپ، ملیتین F. بسیاری از تحقیقات، خواص شفابخشی زهر زنبور را به این پپتیدها مرتبط می‌دانند.

اجزای دارای وزن مولکولی پایین، متفاوت هستند: آمینو اسیدها، کاتکولامین‌ها، قندها و مواد معدنی. در برخی داروها، وجود قندها نیز شناسایی شده است، اما زهر بوسیله گردآورنده‌ای جمع‌آوری شده است که از آلودگی آن بوسیله گرده و شهد گل جلوگیری می‌کند، بنابراین هیچ قندی در آن وجود ندارد.

ملیتین

پپتید فعال از لحاظ بیولوژیکی، ۵۰ تا ۵۵ درصد

اثرات:

– موثر بر روی غشاها، تنش سطحی غشاها را از بین می‌برد.

– در مقادیر بسیار کم، دارای خاصیت ضدالتهابی

– ماهیچه‌های صاف را تحریک می‌کند

– نفوذپذیری مویرگی را افزایش داده، بدین ترتیب جریان خون را افزایش می‌دهد و باعث کاهش فشار خون و میزان انعقاد خود می‌شود.

– تحریک سیستم ایمنی بدن

– مهار سیستم ایمنی بدن

– محافظت در مقابل تشعشعات

– ضدسرطان، ضدباکتری، ضدقارچ و ضدویروس

اما مصرف دوز بالایی از آن، التهاب‌آور و همولیتیک است.

فسفولیپاز A

آنزیم هیدرولیز کننده فسفولیپیدها، ۱۰ تا ۱۲ درصد

اثرات:

– فسفولیپیدها را از بین برده و غشای سلولی عوامل موجود در خون را حل می‌کند.

– انعقاد خون و فشار خون را کاهش می‌دهد.

– بوسیله پپتیدهای پریون، از مرگ عصبی سلول‌ها جلوگیری می‌کند.

اما باعث التهاب، القای مواد حساسیت‌زای قوی می‌شود و بنابراین قوی‌ترین جزء زهر زنبور عسل است.

فسفولیپاز B

شکافت لیزولستین سمی، ۱ درصد

اثرات:

خاصیت سم‌زدایی

هیالورونیداز

هیدرولیز اسید هیولورونیک را کاتالیز می‌کند، نوعی همبند بافتی، ۱ تا ۲ درصد

اثرات:

– هیدرولیز پروتئین‌ها را کاتالیز نموده و بنابراین نفوذ زهر زنبور به درون بافت‌ها را میسر می‌سازد.

– رگ‌های خونی را منبسط کرده و نفوذپذیری آن‌ها را افزایش می‌دهد، که این امر منجر به افزایش جریان خون می‌گردد.

اما این ماده حساسیت‌زا است.

[wpipa id=”3155″]

آپامین

پپتید فعال از لحاظ بیولوژیکی، ۲ تا ۳ درصد

اثرات:

– ضدالتهابی که آزاد شدن کورتیزون را تحریک می‌کند.

– فعالیت ضد سروتونین

– مهار کننده سیستم ایمنی؛ در دوزهای بسیار پایین، سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند، اما دوزهای بالای آن نوروتوکسیک هستند.

MCD

پپتید ۴۰۱ رهاساز سلول قلیاخواه (ماست سل)، ۲ تا ۳ درصد

اثرات:

– با آزاد کردن هیستامین، سروتونین و هپارین، سلول‌های قلیاخواه را تجزیه می‌کند.

– خاصیت شبه ملیتین، افزایش نفوذپذیری مویرگی

– خاصیت ضدالتهابی

– سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند

آدولاپین

پپتید فعال از لحاظ بیولوژیکی، ۱ درصد

اثرات:

– آنزیم‌های خاص مغزی، سیکلواکسیژناز و لیپواکسیژناز، را مهار می‌کند.

– کاهنده التهاب، ضدروماتیسم، کاهش درد و تب‌بُر

– از تجمع اریتروسیت‌ها جلوگیری می‌کند

– سمیت نسبتاً کمی دارد

مهارکننده‌های پروتئاز

پپتیدهای فعال از لحاظ بیولوژیکی، ۳ تا ۴ درصد

اثرات:

– از فعالیت پروتئازهای مختلف مانند تریپسین، کیموتپریپسین، پلاسمین، ترومبین جلوگیری کرده و بدین ترتیب التهاب را کاهش می‌دهد.

– ضدروماتیسم

– سمیت پایین

سکاپین، ترتیاپین، کاردیوپپ، مینیمین، پروکامین

۳ تا ۵ درصد

اثرات:

– این پپتیدها در فعالیت فیزیولوژیکی زهر زنبور، نقشی غیرقطعی دارند.

– اثرات ضدتشعشع

– کاردیوپپ دارای اثرات ضدآریتمی است.

هیستامین

انتقال دهنده عصبی، ۷/۰ تا ۵/۱ درصد

اثرات:

– رگ‌های خونی را منبسط می‌کند، نفوذپذیری مویرگ‌های خونی را افزایش داده و باعث افزایش جریان خون می‌شود.

– ماهیچه‌های صاف را تحریک می‌کند.

اما حساسیت‌زا است.

دوپامین، نورآدرنالین

انتقال دهنده‌های عصبی، ۲/۰ تا ۵/۱ درصد

اثرات:

غلظت‌های پایین آن در زهر زنبور، باعث اثرات فیزیولوژیکی در پستانداران نمی‌شود، اما زمانی که به بی‌مهرگان تزریق شود، فعال می‌شود.

فرومون‌های هشداردهنده

۴ تا ۸ درصد

اثرات:

این مواد، اترهای پیچیده‌ای هستند که باعث هشدار دادن به کولونی زنبورها و رفتار دفاعی آن می‌شوند. هیچ اثری بر پستانداران ندارد.

از میان تمام محصولات زنبور عسل، تاکنون زهر زنبور دارای بالاترین میزان اثرات بیولوژیکی بوده است. این ماده دارای بالاترین میزان پذیرش در پزشکی مدرن است و بسیاری از اجزای آن در داروشناسی تجربی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نتیجه‌گیری در مورد استفاده درمانی از زهر زنبور عسل

ملیتین جزء اصلی زهر زنبور است که اثرات بیولوژیکی مثبت بسیار با سمیت نسبتاً کم دارد. پپتید MCD و فسفولیپاز A دو مورد از سمی‌ترین اجزای زهر زنبور هستند. به منظور دستیابی به اثرات بیولوژیکی قطعی آن، از اجزای زهر زنبور به صورت مجزا می‌توان استفاده نمود. به عنوان مثال، چینی‌ها اسپری ملیتین را برای فروش عمومی تولید نموده‌اند. البته، شدیداً توصیه می‌شود که بدون مشورت با پزشک خود، هیچ گونه دارو یا ترکیبی را مصرف یا استفاده نکنید.

 استفاده درمانی از زهر زنبور عسل برای بیماری های مختلف

طبق اظهارات استفان بوگدانوف در نشریه «علم محصولات زنبور» در فوریه ۲۰۱۴:

نوع بیماری	کاربرد، جزئیات
آرتروز	هم آرتروز و هم آرتروز روماتیسمی آرتروز روماتیسمی حساسیت بیشتری به BVT دارد.
شانه یخ‌زده	طب سوزنی BV
بیماری‌های سیستم اعصاب مرکزی و غیرمرکزی (CNS، PNS)	* فلج چندگانه * زوال عقل * فلج سکته مغزی * پی‌افروختگی چندگانه * التهاب عصب غده لنفاوی * آتاکسی مخچه (اختلال عملکرد عضلانی) * حباب نخاعی (درد اندام‌ها، سردرد) * التهاب عصب صورت * میوپاتی (بیماری عصب عضلانی) * درد عصب سه‌قلو * التهاب عصب شبکه‌ای پس از ضربه * التهاب غشای CNS عصب عنکبوتیه * پارکینسون * درد پایین کمر
قلب و سیستم خون‌رسانی	* افت فشار خون * تصلب شرایین * التهاب درون شریانی (التهاب مزمن لایه درونی شریان‌ها) * آنژین صدری * آریتمی (ضربان نامنظم قلب)
بیماری‌های پوستی	* اگزما، درماتیت، سوریازیس * کورک­زدگی (جوش‌زدگی متناوب) * بهبود زخم‌ها * طاسی، کچلی
سایر بیماری‌ها	* چشم‌پزشکی * بیماری‌های دستگاه گوارش: کولیت، زخم‌های روده * بیماری‌های ریوی: آسم، برونشیت * گوش و حلق و بینی: التهاب گلو، ورم لوزه، التهاب عصب گوش * غدد درون‌ریز * اورولوژی، بیماری‌های زنان * سرطان و عفونت‌های HIV

 

استفاده درمانی از زهر زنبور عسل و روش های آن

همانطور که توسط ام. سیمیکس در کتاب «بررسی قدرت درمانی زهر زنبور» بیان شده است:

بیماری‌ها	نیش زنبور و طب سوزنی	تزریق	اولتراسونوفورز و سونوفورز الکتریکی	کرم، مرهم، پماد
آرتروز	×	×	×	×
حساسیت به زهر زنبور	–	×	–	–
CFS	×	×	–	–
اگزما	×	×	–	×
فیبرومیالژیا	×	×	–	–
سرمازدگی	–	–	–	×
نقرس	×	×	–	×
بیماری‌های نقص ایمنی	×	×	–	–
بیماری‌های التهابی	×	×	–	–
ایسچیا	×	×	×	×
التهاب مفصلی	×	×	×	×
درد سیاتیک	×	×	×	×
بیماری لایم	×	×	–	–
گرفتگی‌های مفصلی	×	×	–	–
فلج چندگانه	×	×	–	–
درد مفصلی، عضلانی	×	×	×	×
بیماری عروق جلدی	×	×	–	–
درد عصبی پس از پیوند	×	×	–	×
سندروم پیش از قاعدگی	×	×	–	–
سوریازیس	×	×	×	×
روماتیسم	×	×	×	×
بیماری ریموندز	×	×	–	–
جای زخم یا سوختگی	×	×	–	–
سیاتیک	×	×	–	–
آسیب‌های ورزشی	–	–	×	×
آرنج تنیس	×	×	–	×

لودیانسکی، پزشک روس، تجربه خود در زمینه کاربرد زهر زنبور در یک بیمارستان بزرگ روسی را بطور خلاصه بیان کرده است. گزارش نتایج بدست آمده از بیماران او پس از درمان بوسیله زهر زنبور در این بیمارستان، ارائه می‌شود. این نتایج نشان می‌دهند که استفاده از زهر زنبور عسل به عنوان دارو، روش امیدوارکننده‌ای است.

[wpipa id=”3153″]

بیماری	موفقیت خیلی خوب	موفقیت خوب	بدون تغییر
پلی‌آرتریت	۷۷	۱۸	۱۵
اوستئوکودروزیس (بیماری ارتوپدی)	۱۵۴۲	۳۵۲	۱۱۶
آسم نایژه‌ای (برونشیال)	۳۸	۱۷	۱۰
فشار خون پایین	۱۸	۹	۱۸
فلج چندگانه	۱۰۳	۷۲	۳۵
فلج سکته مغزی	۱۹۶	۱۰	۳۱
پی‌افروختگی چندگانه	۲۲	۹	۶
التهاب عصب غده لنفاوی	۱۱	۴	۱
آتاکسی مخچه (اختلال عملکرد عضلانی)	۱۲	۷	۲
حباب نخاعی (درد اندام‌ها، سردرد)	۱۴۰	۳۱	۱۱
التهاب عصب صورت	۱۲۸	۶	۱
میوپاتی (بیماری عصب عضلانی)	۵۴	۸	۱۶
درد عصب سه‌قلو	۱۶	۷	۲
التهاب عصب شبکه‌ای پس از ضربه	۲۰۶	۴۶	۲۱
التهاب غشای CNS عصب عنکبوتیه	۲۷۵	۲۰	۲۰

 

نظر شما درباره زهر زنبور و استفاده درمانی از زهر زنبور عسل چیست؟ نظر خود را برای ما بنویسید.