آیا در زمان ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر می‌توانم عسل مصرف کنم؟

آیا می‌توان در زمان ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر ، عسل مصرف نمود؟ پاسخ این سوال هم می تواند بله باشد و هم خیر، پس با ما همراه باشید تا کاملا در این باره توضیح دهیم.

عسل دارویی است که از دوران ما قبل تاریخ شناخته شده است. چینی‌ها، هندی‌ها، مصری‌ها، مسلمانان و مسیحیان از این نکته آگاه بوده‌اند.

اما عصر مدرن همه چیز را تغییر داده است. مصرف عسل در بیماران مبتلا به برخی بیماری‌ها توصیه نمی‌شود، اما برخلاف باورهای قدیمی، دیابت جزو این دسته از بیماری‌ها نیست.

ویدئو سندروم روده تحریک پذیر و عسل

[jwp-video n=”1″]

تمدن برای ما خوبی و بدی را به یک اندازه به ارمغان آورد، اما ما بیماری‌های جدیدی ایجاد کردیم. گفته میشود که آغاز شیوع بسیاری از بیماری‌ها، تنها به ۵۰ سال قبل بازمی‌گردد: افسردگی، سرطان، چاقی، انواع آلرژی، سوءجذب مواد غذایی و غیره. این اتفاق به چه دلیل رخ داده است؟ برخی بر این باورند که این اتفاق اساساً به دلیل تغییر اولویت‌های عادت غذایی ما از مصرف چربی به مصرف کربوهیدرات‌ها رخ داده است. یک تغییر در عادات غذایی که منجر به ایجاد این بیماری‌ها شده است.

چرا این بیماری ها پدید آمده است؟

امروزه بسیاری از مردم از بیماری IBS (سندروم روده تحریک‌پذیر)، IBD (بیماری‌های التهابی روده)، DFI (عدم تحمل فروکتوز در رژیم غذایی)، سوءجذب فروکتوز و مقاومت در برابر انسولین (بیماری‌های متابولیک) رنج می‌برند و همه این بیماری‌ها را با فروکتوز مرتبط می‌دانند. اما آیا مردم پیش از این میوه مصرف نمی‌کردند؟

جواب این سوال، در مقدار مصرف نفهته است. مردم ۵۰ سال قبل تنها میوه‌هایی را مصرف می‌کردند که در فصل مربوط به خودشان برداشت می‌شدند. ۵۰ سال قبل، هیچکس به دلیل تغذیه سالم و باور بر این که میوه‌ها و سبزیجات برای ما مفید هستند،‌ چاق نمی‌شد. بنابراین مردم خوردن میوه‌ها و سبزیجات بیشتر را آغاز کردند. اما اتفاق بدی برای آن‌ها رخ داد:

تولیدکنندگان تمام چربی‌های حاصل از غذاها را با قند جایگزین کردند، زیرا در غیر این صورت، این غذاها خوشمزه نبودند و بنابراین در رژیم غذایی افراد، قند جای چربی را گرفت.

تنها کاری که مردم می‌کردند، خوردن قندها، میوه‌ها، سبزیجات،‌ غلات و حبوبات، آجیل و گوشت‌های بدون چربی بود. قند دشمن اصلی سلامت انسان است که مقدار زیادی از آن،‌ نه فقط در شکلات، بلکه در تمام مواد غذایی وجود دارد: شیر، ماست، پنیر، سوسیس، نان، کالباس و تمام مواد غذایی که ظاهراً شیرین نیستند، وجود دارد؛ و حتی با وجود اینکه این مواد غذایی شیرین نیستند، اما قند در آن‌ها وجود دارد تا عدم وجود چربی را جبران نموده و طعم آن‌ها را بهتر کند.

در صدر تمام این مواد غذایی انواع کلوچه‌ها، کیک‌ها، دونات‌ها، شکلات‌ها و بستنی‌ها وجود دارند، زیرا در همه جا قابل دسترسی بوده و بسیار خوشمزه نیز هستند. پس از تمام این موارد، به یاد مصرف میوه‌ها می‌افتیم تا بتوانیم تغذیه‌ای سالم داشته باشیم. میوه‌های متنوع و شگفت‌انگیز که اکثر آن‌ها از لحاظ ژنتیکی اصلاح شده هستند. میوه‌های متنوع نه تنها به صورت محلی و در فصل مربوط به خود، بلکه از سرتاسر جهان و در هر زمان، در دسترس ما قرار دارند.

تمام این قندهای مصرفی، درون بدن ما جمع می‌شوند. خود افراد هرگز نمی‌خواستند فروکتوز را به میزان زیادی مصرف نمایند. ما این ماده را به میزان و دفعات زیاد مصرف می‌کنیم و بدن ما نمی‌تواند این مقدار بالای فروکتوز را مصرف نماید. چندین سال که متخصصین اغذیه و دانشمندان به مردم اعلام می‌کنند که یک رژیم غذایی سالم دارای چربی و بدون کربوهیدرات‌ها و غذاهای فرآوری شده، را برای خود انتخاب نمایند.

کربوهیدرات‌ها نه تنها برای عادات تغذیه‌ای افراد ضروری نیستند، بلکه مضر بوده و منجر به ابتلا به بیماری‌های جدی می‌شوند.

سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)

آیا می‌توان در زمان ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر، عسل مصرف نمود؟ جواب این سوال هم «بله» است و هم «خیر».

سندروم روده تحریک‌پذیر رایج‌ترین اختلال دستگاه گوارش در ایالات متحده است و هر ساله ۶/۱ میلیارد دلار برای درمان افراد مبتلا به این بیماری، هزینه می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث ایجاد دردهای فرسایشی شده و کیفیت زندگی را کاهش دهد، اما با این حال، این بیماری یک اختلال عملکردی نیست (بدین معنی که مشکلات فیزیکی چندانی ایجاد نمی‌کند). علائم این بیماری عبارتند از: باد روده، نفخ، انبساط معده، گرفتگی عضلات شکم و اسهال.

اگرچه IBS یک بیماری مربوط به دستگاه گوارش است، اما تنها با کیفیت غذای هضم شده مرتبط نیست. ثابت شده است که ۷۵٪ افرد مبتلا به IBS، دارای سطوح کم ویتامین D هستند و ۷۰٪ از آن‌ها بیان کرده‌اند که پس از مصرف مکمل‌های ویتامین D3، بهبود یافته‌اند. سبک زندگی مدرن ما درون خانه‌ها و کار در دفاتر اداری به مدت بیش از ۱۰ ساعت، باعث قرار نگرفتن کافی در معرض نور خورشید شده و این امر موجب کاهش ویتامین D3 در بدن ما می‌شود.

FODMAP (غذاهای حاوی اولیساکارید، دی‌ساکارید، مونوساکارید و پولیول با تخمیر پایین)

رژیم FODMAP از این ایده سرچشمه می‌گیرد که کربوهیدرات‌ها و پولیول‌های دارای تخمیر بالا و جذب پایین، موجب ابتلا به IBS می‌شوند. تخمیر و تبدیل سریع این مواد به دلیل اندازه مولکولی کوچک و اثر اُسمُزی بالا، با افزایش تخمیر باکتریایی در کولون و افزایش نفوذپذیری روده همراه است.

از سال ۲۰۰۶ مشخص شده است که سوءجذب فروکتوز با IRS مرتبط است. عسل شامل بیش از ۲۵ نوع قند است که ۳۸٪ آن فروکتوز می‌باشد، بنابراین به عنوان یک FODMAP عالی شناسایی شد.

سوءجذب فروکتوز زمانی اتفاق می‌افتد که غلظت آن از غلظت گلوکز بیشتر باشد. خوردن غذاها و نوشیدنی‌های حاوی بیش از ۵/۰ گرم فروکتوز اضافی به ازای هر ۱۰۰ گرم گلوکز، یا مازاد ۳ گرم فروکتوز صرف نظر از مقدار گلوکز و بیش از ۲/۰ گرم فروکتان در هر وعده، در معرض خطر بروز علائم این بیماری در نظر گرفته می‌شود. (Gibson PR، ۲۰۱۰)

بر اساس این طرز فکر،‌ قند خوراکی با نسبت ۱:۱ فروکتوز و گلوکز نباید موجب بروز علائم شود، با این حال، موجب تغذیه باکتری‌ها، مخمرها و قارچ‌های مضر درون روده می‌شود که ممکن است بیشتر از ایجاد مقاومت در برابر انسولین، به شما آسیب وارد نماید. فروکتوز مصرف شده به شکل ساکارز، تنها در صورتیکه فعالیت ساکارز کاهش یابد، بصورت سوء جذب می‌شود.

سوءجذب فروکتوز در ۸۰٪ افراد دارای ظرفیت رژیمی ۵۰ گرم فروکتوز مشاهده می‌شود. تقریباْ ۵۰٪ جمعیت مردم قادر به جذب کامل ۲۵ گرم بار فروکتوز آزاد درون روده کوچک خود نیستند.

روش درمان IBS

روش درمان IBS شامل حذف غذاهای دارای FODMAP بالا به مدت ۶ تا ۸ هفته می‌شود. پس از برطرف شدن علائم، بیماران بوسیله یک متخصص تغذیه راهنمایی می‌شوند که چگونه مصرف غذاهای دارای کربوهیدرات‌های با تخمیر بالا را مجدداً شروع کنند تا بتوان مقاومت فردی آن‌ها نسبت به FODMAP های خاص را تعیین نمود. هر بیمار باید مقاومت خاص خود را تعیین کند و با محدودیت‌های غذایی خاص خود به زندگی ادامه دهد.

در طول درمان، عسل (همه نوع عسل) باید به مدت ۶ تا ۸ هفته از سبد غذایی حذف شده و سپس، زمانی که علائم بیماری از بین رفتند، به تدریج به رژیم غذایی روزانه اضافه شود. با این وجود، با توجه به اینکه شما در حال اضافه کردن غذاهای دیگری به سبد غذایی خود هستید که حاوی فروکتوز و قندهای دیگر هستند، مقدار عسل مصرفی نباید کمتر از مقدار مورد نیاز برای یک فرد سالم باشد.

ابتدا عسلی را امتحان کنید که گلوکز آن بیشتر از فروکتوز است؛ سپس یک عسل با نسبت مساوی گلوکز و فروکتوز را امتحان کنید و در آخر نوع عسل دلخواه خود را مصرف نمایید. یک فرد سالم می‌تواند روزانه سه قاشق غذاخوری عسل مصرف کند، این بدین معناست که یک شخص مبتلا به IBS می‌تواند در احتیاط کامل، یک قاشق غذاخوری عسل را درون چای یا قهوه خود حل کند و یک قاشق دیگر را درست قبل از خواب مصرف نماید تا عمل سوخت‌رسانی به مغز در طول شب انجام شود، اما در زمان دردهای شکمی نباید عسل مصرف نماید.

بیماری التهابی روده (IBD)

دو نوع بیماری وجود دارند که به عنوان IBD شناخته می‌شوند: کولیت اولسراتیو و بیماری کرون (بیماری سلیاک). هر دوی این بیماری‌ها معمولاً با اسهال شدید، درد شکمی، بی حالی، کاهش اشتها، تب و کاهش وزن همراه هستند. IBD می‌تواند یک بیماری فرسایشی و ناتوان کننده باشد (شما را ضعیف و ناتوان کند) و گاهی اوقات به بیماری‌های ثانویه تهدید کننده زندگی فرد (سرطان) منجر شوند.

از آنجایی که دلیل IBD ها نامشخص است، تنها کاری که می‌توان انجام داد، رعایت نوعی رژیم غذایی است که از وقوع التهابات روده پیشگیری نماید. بسیاری از افراد مبتلا به IBD می‌توانند در دوران پس از بهبود بیماری خود، یک رژیم غذایی عادی را بکار ببرند، اما ممکن است در مدت زمان وجود بیماری، نیاز به تغییر رژیم غذایی خود داشته باشند. هر فرد رژیم غذایی و FODMAP خاص خود را بر اساس خصوصیات مشخص آن رژیم استفاده خواهد کرد (زیرا تمام بیماران مبتلا به IBD، تحت تأثیر غذاهای مشابه قرار نمی‌گیرند).

قاعدتاً، افراد مبتلا به IBD باید از مصرف فروکتوز، لاکتوز و اولیگوساکاریدها (کربوهیدرات‌هایی با مقدار کم قند ساده. این مواد در سبزیجات خاص، غلات، حبوبات و عسل حاصل از عسلک) خودداری کنند.

عسل‌هایی با غلظت فروکتوز پایین‌تر از غلظت گلوکز را می‌توان به مقدار کم مصرف کرد: عسل‌های گل قاصدک، عسل یونجه، گل آویز آبی (blue curl)، گیاه پنبه، عسل کشمیری و عسل درخت بید.

بیماری سلیاک را می‌توان با دنبال کردن یک رژیم سخت که به نام رژیم SCD (رژیم حاوی کربوهیدرات‌های مخصوص) شناخته می‌شود، درمان نمود.

طبق مقاله نشریه Gastroenterol Hepatol که در آگوست ۲۰۱۵ منتشر شده است، یک رژیم ضد التهابی، شامل عسل (از هر نوع) نیز می‌شود. این رژیم که تقریباً بر اساس رژیم SCD طراحی شده است، برخی کربوهیدرات‌ها مانند قند تصفیه شده، دانه‌های حاوی گلوتن و خوراکی‌های نشاسته‌دار خاص که به نظر می‌رسد رشد باکتری‌های التهابی را درون درون دستگاه گوارش افزایش می‌دهند را محدود کرده و مواد پری‌بیوتیک و پروبیوتیک را به سبد غذایی اضافه می‌کند تا به بازسازی یک محیط ضدالتهابی کمک نماید.

رژیم فالئولیتی شامل عسل می‌شود، اما سایر انواع قندها را از سبد غذایی حذف می‌کند. متأسفانه هیچ تحقیقی برای آزمایش این رژیم در بین افراد مبتلا به IBD صورت نگرفته است.

فواید آلوئه ورا و عسل در سندروم روده تحریک‌پذیر

استفاده از عسل می‌تواند در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر مورد استفاده قرار گیرد. مکانیزمی که از طریق آن اتفاق می‌افتد هنوز کاملاً مشخص نیست.

آلوئه ورا حاوی ترکیباتی است که به آن یک عمل ضد التهابی قوی می‌دهند. این کاربه سندرم روده تحریک‌پذیر به عنوان التهاب دستگاه گوارش کمک می‌کند.

عسل مانوکا تاثیر بسیار زیادی در کاهش التهاب روده و نیز درمان شرایط داخلی دیگر ناشی از استرس در سندروم روده تحریک پذیر دارد. چیزی که باعث منحصر به فرد عسل می‌شود، فعالیت ضد میکروبی قوی آن است. فعالیت ضد میکروبی آن قابل‌ مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌ های رایج است.

عدم تحمل فروکتوز در رژیم غذایی (DFI)

عدم تحمل فروکتوز در رژیم غذایی به حالتی می‌گویند که فرد در هضم و جذب فروکتوز موجود در غذاها مشکل داشته باشد. DFI نه به عنوان یک بیماری، بلکه به عنوان یک وضعیت متداول شناخته می‌شود. از آنجایی که برخی کودکان می‌توانند فروکتوز کمتری را نسبت به کودکان دیگر جذب کنند، این عارضه در کودکان بیشتر از بزرگسالان رایج است.

فروکتوز جذب نشده و به روده بزرگ منتقل می‌شود، جایی که باکتری‌های طبیعی در آنجا زندگی می‌کنند. این باکتری‌ها فروکتوز را خورده و گاز و مایعات تولید می‌کنند، که جزو علائم ابتلا به این عارضه هستند، یعنی: گرفتگی عضلات شکمی، نفخ، باد روده، اسهال.

در این وضعیت، می‌توان مقدار کمی فروکتوز، از جمله عسل را با احتیاط مصرف نمود. بهتر است عسلی را تهیه کنید که نسبت فروکتوز به گلوکز آن ۱:۱ باشد (مانند عسل‌های گل آفتابگردان، شبدر، توالانگ و رزماری تونسی). موضوع این نیست که خود فروکتوز مضر است، بلکه مصرف دوز بالای آن برای بدن فرد مصرف کننده خطرناک است.

عدم تحمل فروکتوز به صورت ارثی (HFI)

افراد مبتلا به HFI، باید از تمام منابع غذایی حاوی فروکتوز دوری کنند. عارضه HFI با DFI متفاوت است، بنابراین فروکتوز باید کاملاً از رژیم غذایی حذف شود.

مشکل تنها به غذاهایی که می‌خوریم ارتباطی ندارد!

پزشکان توصیه می‌کنند که در صورتیکه مشکلی برای روده شما پیش آمد، موارد زیر را بررسی کنید:

1. سطح ویتامین D3 بدن خود را اندازه‌گیری کنید. در صورت نیاز مکمل ویتامین D مصرف کنید یا در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
2. جهت بررسی وجود انگل در روده، آزمایش مدفوع دهید تا اطمینان حاصل نمایید که با مشکل فیزیکی دیگری که ممکن است شبیه به IBS باشد سروکار ندارید. گاهی اوقات ممکن است ژیاردیا (بیماری عفونت معده) عاملی باشد که برایتان مشکل ایجاد کرده و نیاز به درمان آن دارید.
3. باکتری‌های مفید درون روده خود را افزایش دهید. کاهش دادن مقدار قند و غذاهای فرآوری شده در رژیم غذاییتان، بطور خود بخود محیطی را ایجاد می‌کند که رشد باکتری‌های مفید را تقویت خواهد کرد، اما شما نیز می‌توانید با خوردن غذاهای تخمیر شده یا مصرف مکمل‌های پروبیوتیک باکیفیت، مقدار این باکتری‌ها را درون روده‌های خود افزایش دهید.
4. میزان فیبر دریافتی خود را افزایش دهید. مصرف فیبر اضافی (برای مثال: مصرف بارهنگ کتانی یا تخم کتان تازه) نیز می‌تواند جهت کنترل علائم IBS (مانند یبوست یا اسهال) بسیار مفید باشد.
5. مشکلات عاطفی خود را کنترل کنید. بسیاری از افرادی که از IBS رنج می‌برند، دارای مشکلات عاطفی حل نشده‌ای هستند که بر مشکلات فیزیکی‌شان اثر می‌گذارد. این مشکل، مولفه‌ای است که بطور معمول از آن اطلاعی نداریم، اما مطالعات نشان داده‌اند که این مشکلات، حتی بیشتر از غذا، باعث بیماری می‌شوند. بهتر است برای رفع این مشکل، از مدیتیشن، QHHT (درمان بوسیله هیپنوتیزم) یا EFT استفاده نمایید.
6. سرما می‌تواند علائم این عارضه را وخیم‌تر کند. برخی افراد نوعی واکنش عصبی نسبت به سرما دارند و این موضوع ممکن است باعث بروز علائم IBS شود. متخصصان تغذیه ممکن است به شما بگویند که این کار ممکن نیست، با این حال طب جایگزین می‌گوید که حتی ممکن است که بروز این علائم، ریشه در سرماخوردگی‌های دوران کودکی داشته باشد.

نظر شما در مورد سندروم روده تحریک پذیر و درمان آن با عسل چیست؟ لطفا تجربه های خود را در قسمت دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.